Urządzenia do prywatnego użytkowania, a dozór techniczny
Jak to jest z prywatnym użytkowaniem urządzeń transportu bliskiego (UTB) w Polsce? Czy muszą być objęte dozorem technicznym i czy muszą być zarejestrowane?
W swojej praktyce przez wiele lat spotykaliśmy się ze stwierdzeniami, że UTB wykorzystywane na własny użytek nie muszą być objęte dozorem technicznym.
Przykładów takich urządzeń jest wiele, klasycznym są dźwigi w prywatnych domach (najczęściej zabudowa typu wille, rezydencje, etc.). To właśnie w tego typu budynkach zdarzają się przypadki, że właściciele nie chcą obejmować dozorem technicznym swoich urządzeń, co wydaje się dziwne, bo koszt kilkuset złotych w ciągu roku za badanie okresowe wykonywane przez UDT nie powinien stanowić problemu. Taki klient najczęściej chce, aby jego dźwigi poddawane były okresowym przeglądom konserwacyjnym, żeby nie utracić gwarancji (w pierwszych kilku latach) ale i być pewnym, że dźwig jest sprawny. Takie działania stawiają w kłopotliwej sytuacji firmę konserwującą, ponieważ firma taka znajduje się czasami w patowej sytuacji. Klient grozi wypowiedzeniem umowy i zmianą firmy konserwującej, a konserwator wie, że urządzenie musi być objęte dozorem technicznym. No właśnie, musi? Oczywiście, że musi, bez żadnych wątpliwości. Wynika to wprost z przepisów dozoru technicznego.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2012 r. w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu stanowi:
-
- 1. Dozorowi technicznemu podlegają następujące rodzaje urządzeń technicznych:
[…]
- dźwigi do transportu osób lub ładunków, dźwigi budowlane i dźwigi towarowe małe; […]
Natomiast formy dozoru technicznego oraz terminy badań technicznych określa załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 30 października 2018 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji, napraw i modernizacji urządzeń transportu bliskiego:
Nie ma tu żadnych wyłączeń, wszystkie dźwigi podlegają dozorowi technicznemu, niezależnie od miejsca zainstalowania, przeznaczenia czy jego parametrów! Dla dźwigów mamy dwie formy dozoru technicznego, tj. dozór pełny i dozór ograniczony. Nie ma formy dozoru uproszczonego dla tych urządzeń, która jest jedyną formą, nie wymagającą rejestracji urządzenia i prowadzenia badań okresowych czy doraźnych kontrolnych.
Eksploatujący, który nie chce objąć dozorem technicznym swoich urządzeń i unika badań technicznych naraża użytkowników na niebezpieczeństwo, ale też musi mieć świadomość, że stoi na przegranej pozycji w przypadku np. spraw o odszkodowania, roszczenia, itp.
No dobra, a co z urządzeniami z rodziny urządzeń dźwigowych, czyli urządzeniami dla osób niepełnosprawnych? Sprawa jest analogiczna jeśli chodzi o obejmowanie dozorem technicznym, ale jest jedna zasadnicza kwestia w aspekcie finansowym dla urządzeń wykorzystywanych na własne potrzeby. Opłaty za badania wykonywane przez organy dozoru technicznego pobierane są zgodnie z obwieszczeniem Ministra Rozwoju z dnia 19 kwietnia 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie wysokości opłat za czynności jednostek dozoru technicznego. I w tym właśnie przepisie pod tabelą f.9 określającą wysokość opłat za badania okresowe dla tych urządzeń jest następujący zapis:
„Dla niepełnosprawnych osób fizycznych wykorzystujących urządzenie do przemieszczania na własne potrzeby: stawka 0% opłaty”
To znaczy, że osoby niepełnosprawne posiadające takie urządzenia do własnego użytku zwolnione są z opłat za badania okresowe.
Wracając do głównego tematu…
Rolnictwo jest kolejnym obszarem, w którym występują „tłumaczenia”, że nie ma potrzeby rejestracji UTB: „Panie to tylko na podwórku jeździ” – klasyka:) Głównie chodzi tutaj o wózki jezdniowe podnośnikowe.
Nic bardziej mylnego! Podwórko, pole i każde inne miejsce nie ma znaczenia w tej kwestii.
Reasumując, nie ma czegoś takiego jak brak potrzeby obejmowania dozorem technicznym UTB ze względu na różne sytuacje i okoliczności. Nic takiego nie ma miejsca. Prawo w tym zakresie nie przewiduje żadnych wyłączeń i bezwzględnie wszystkie UTB ujęte w wyżej wymienionym rozporządzeniu Rady Ministrów muszą być objęte dozorem technicznym (uproszczonym, ograniczonym lub pełnym). Natomiast przeprowadzenia badania odbiorczego (rejestracji), wprowadzenia do ewidencji UDT i przeprowadzania badań doraźnych kontrolnych lub okresowych wymagają wszystkie UTB przy dozorze ograniczonym i pełnym.
Należy też wspomnieć, że uproszczona forma dozoru technicznego nie zwalnia eksploatujących z wszystkich innych obowiązków wynikających z przepisów, np. zapewnienia uprawnionej konserwacji, wykonywania pomiarów elektrycznych (jeśli dotyczy), monitorowania wykorzystania stopnia wykorzystania resursu, itp.